بدون شک خودتان بهتر از من می‌دانید که حرفه‌ی جوشکاری، انواع و روش‌های مختلفی دارد که هرکدام بسته به شرایط و قطعه‌ای که قصد دارید روی آن کار کنید، متفاوت است. پیش از این در مقاله‌ی «جوشکاری ذوبی چیست؟ بررسی انواع آن» با تعریف جوشکاری و بخشی از انواع این صنعت گسترده آشناشدیم. حال نوبت آن رسیده که جوشکاری غیر ذوبی و انواع آن را معرفی کرده و همچنین با جوشکاری برق آشنا شویم تا هرچه سریعتر بتوانید روش‌های موردعلاقه‌ی خود در این حرفه را انتخاب کرده و به نوعی سبک مخصوص خود را بشناسید. با من همراه باشید.
جوشکاری غیر ذوبی (حالت جامد) چیست؟
در جوشکاری غیر ذوبی یا حالت جامد همانطور که از نامش مشخص است، هیچ قطعه یا الکترودی ذوب نشده و ازهیچ ماده‌ی پرکننده‌ای برای اتصال دو قطعه استفاده نمی‌شود. در واقع در این روش، آنقدر به محصول فشار وارد می‌کنند که مولکول‌های سطح دو قطعه به جنب و جوش افتاده و از ناحیه‌ی پر‌تراکم به سمت ناحیه‌ی کم‌تراکم حرکت می‌کنند. این‌گونه دو قطعه در نقطه‌ی تماس، به هم جوش می‌خورند.
از مزیت‌های این نوع جوشکاری این است که خواص فیزیکی و مکانیکی قطعه حفظ شده و هیچگونه ناخالصی به آن اضافه نشده‌است. همچنین برای مواردی که قطعه به حرارت بالا حساس است، بسیار کاربردی است.
البته اگر میخواستید روند این نوع جوشکاری را سرعت ببخشید میتوانید سطح یا نقطه‌ی تماس دو قطعه را مقداری گرم کنید. در نتیجه، سرعت جنبش مولکول‌ها بالاتر رفته و نفوذشان سریعتر صورت میگیرد.
انواع جوشکاری حالت جامد
جوشکاری غیر ذوبی به دسته‌های زیر تقسیم میشود:
- جوش اصطکاکی (FW)
- جوش مقاومتی (RW)
- جوشکاری انفجاری(EW)
- جوش فراصوتی (UW)
جوشکاری اصطکاکی
نام این نوع جوشکاری هم داد می‌زند که روند کار به چه صورت است! در این روش، در صورت تماس و اصطکاک بین دو قطعه، حرارتی ایجاد میشود که باعث اتصال دو قطعه به یکدیگر میشود. جوشکاری اصطکاکی خود به دو دسته تقسیم میشود که هرکدام طرفداران زیادی دارند:
- جوشکاری اصطکاکی اغتشاشی (FSW)
- جوشکاری دورانی یا چرخشی (FRW)
این دو روش تا حدودی به هم شبیه هستند. در جوشکاری اغتشاشی، دو قطعه را به هم تماس داده و یک ابزار استوانه‌ی که دارای نوک پین‌مانند است را روی سطح تماس قرار می‌دهند. این ابزار استوانه‌ای مدام چرخیده و روی سطح حرکت می‌کند. در نتیجه‌ی این اصطکاک، فشار و دما در این ناحیه بالا رفته و دو قطعه به هم جوش می‌خورند. اما در جوشکاری دورانی، ابزاری در کار نیست. در این روش، دو قطعه در تماس با هم قرار گرفته، یکی ثابت و دیگری با سرعت ثابتی شروع به چرخش می‌کند. سپس، یک نیروی محوری به آن‌ها وارد می‌کنند و با اعمال فشار دو طرفه و حرارت ایجادشده در اثر اصطکاک، عمل جوش انجام میشود.
از جوشکاری اغتشاشی برای اتصال آلیاژهای مس، آلومینیوم، تیتانیوم، آلیاژ منیزیم، فولادهای ضدزنگ و پلیمرها استفاده میشود.
جوشکاری مقاومتی
در این روش از دو الکترود مصرف نشدنی برای عبور جریان الکتریکی و ایجاد حرارت و فشار در سطح تماس استفاده میشود. این نوع جوشکاری نیز با به‌کار گیری گرما و فشار به صورت همزمان برای اتصال قطعات انجام می‌پذیرد.
جوشکاری مقاومتی (RW) خود دارای انواع زیر است:
جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای (RSW)
در این روش از دو الکترود نوک تیز برای اتصال دو نقطه که ضخامت زیادی ندارند استفاده میشود. عموما از روش جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای برای اتصال ورقه‌های نازک فلزی، مانند ورقه‌های به کار رفته در صنعت خودروسازی و هوافضا بهره گرفته میشود. برای اتصال دو صفحه به یکدیگر با بهره‌گیری از این روش، چند نقطه از آن‌ها را به یکدیگر متصل می‌کنند.
جوشکاری مقاومتی درز جوش (RSEW)
تنها تفاوت این نوع جوشکاری با جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای، در ظاهر الکترودهاست که به شکل غلتک بوده و روی ناحیه‌ی موردنظر می‌غلتند. الکترودها پس از اعمال شدت‌جریان و فشار، گرم‌شده و با غلتیدن روی ناحیه موردنظر باعث جوش خوردن دو قطعه به یکدیگر میشوند.
جوشکاری انجام شده با این روش که یکی از متداول‌ترین انواع جوشکاری است، به صورت پیوسته بوده و نیازی به انجام آن به صورت نقطه‌ای نیست.
جوشکاری مقاومتی زائده‌ای (RPW)
داشتن زائده یا برآمدگی در یک یا هردو قطعه، لازمه‌ی انجام جوشکاری با این روش است. در صورتی که اگر هر دو قطعه کاملا صاف بودند و هیچ برآمدگی نداشتند، یک زائده‌ی اضافی بین آن‌ها قرارداده میشود. نحوه‌ی انجام فرآیند جوشکاری در این روش به اینصورت است که توسط دو الکترود به دو طرف هر دو قطعه، فشار و گرما وارد میشود. در نتیجه برآمدگی‌ها ذوب و صاف شده و دو قطعه به یکدیگر متصل میشوند.
اما راز وجود زائده چیست؟ این زائده باعث میشود که تمرکز حرارت روی آن قرار گرفته و از حرارت بیش‌از اندازه روی سطح قطعه‌های موردنظر،جلوگیری شود.
جوشکاری آپست
از جوشکاری آپست برای متصل‌کردن لبه‌ی قطعات به یکدیگر استفاده میشود. این نوع جوشکاری با استفاده از حرارت مناسب که توسط جریان و مقاومت الکتریکی ایجاد میشود، و با بهره‌گیری از فشار بالا انجام میشود.
جوشکاری انفجاری (EW)
وقت آن رسیده که به بحث اصلی برگردیم. یکی دیگر از انواع جوشکاری حالت جامد، جوشکاری انفجاری یا Explosive Welding است که روند بسیار جالبی دارد. حتم دارم همه‌ی شما صحنه‌های انفجار را در فیلم‌های اکشن دیده‌اید. در این روش، دو قطعه را با فاصله‌ی کمی از هم قرارداده و مواد منفجره را روی یکی از قطعه‌ها می‌گذارند. با انفجار مواد منفجره و آزادشدن یک نیروی عظیم، قطعه با سرعت بالا به سمت قطعه‌ی دیگر حرکت کرده و به آن جوش می‌خورد.
جوش فراصوتی (UW)
این نوع جوش که با نام التراسونیک هم شناخته میشود، از ارتعاش مکانیکی قطعات برای اتصال آن‌ها به یکدیگر استفاده می‌کند.
در جوشکاری فراصوتی، قطعات را روی هم قرار داده و یک نیروی ارتعاشی با بسامد بیشتر از 20کیلوهرتز(در محدوده‌ی فراصوت)، به آن وارد می‌کنند. در نتیجه، فشار بالایی به قطعه وارد شده و سطح تماس بین دو قطعه داغ میشود. سپس عمل جوش صورت میگیرد.
ناگفته نماند که نیروی ارتعاشی توسط دستگاه سونوترود اعمال میشود.
جوشکاری برق چیست و چه انواعی دارد؟
یکی از انواع و روش‌های پرکاربرد جوشکاری، جوشکاری برق است که با روش‌های ذوبی و غیرذوبی انجام میشود. این نوع جوش توسط جریان برق و تولید گرما و به وسیله‌ی دستگاه‌های متداولی مانند دستگاه تیگ، میگ و استیک انجام میشود.
از آن‌جایی که جوشکاری برق طرفداران زیادی دارد، کاربردها و انواع آن نیز بسیار گسترده هستند. اما اگر بخواهیم چند مورد از مهم‌ترین انواع جوشکاری برق را نام ببریم میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- جوشکاری برق عمودی
- جوشکاری برق نفوذی
- جوشکاری برق آلومینیوم
- جوشکاری برق استیل
از جوشکاری برق برای چه کارهایی استفاده میشود؟
از این نوع جوش بیشتر برای اتصال فلزات رنگی و کربی مانند آلومینیوم و استیل بهره‌گیری میشود. اما صنایع و مشاغل مختلف نیز به وفور از این نوع جوشکاری استفاده می‌کنند. برای مثال برای جوشکاری پل‌ها، سازه‌های هنری، لوله‌ها و… .
تعریف جوشکاری سر بالا و زیر آب
در بلاگ‌های پیش به شما قول داده بودم که تمام نکات در مورد جوشکاری را بازگو میکنم. به همین دلیل در این بخش قصد دارم دو نوع جوشکاری که کمتر کسی در مورد آن‌ها شنیده را به شما معرفی کنم.
جوش سربالا چیست؟
تا به حال سعی کرده‌اید به نیروی جاذبه غلبه کنید؟ اگر جواب شما بله است که باید به شما تبریک بگویم، زیرا در اینصورت جوشکاری سربالا کمی برایتان آسان‌تر میشود.
در این نوع جوشکاری، شما باید قطعه‌ها را به صورت عمودی قرار داده و از پایین‌ترین نقطه به سمت بالاترین نقطه، عمل جوش را انجام دهید. در واقع لازم است به نیروی جاذبه غلبه کنید که همین نکته‌ی به ظاهر کوچک،جوشکاری سربالا را به یکی از سخت‌ترین انواع جوش تبدیل می‌کند.
اگر میخواهید در این نوع جوشکاری موفق شوید لازم است مهارت،دقت و سرعت عمل‌تان را بالا ببرید. همچنین پیشنهاد میکنم موقعیت خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که کاملا بر قطعه مسلط باشید.
جوشکاری زیر آب چیست؟
از جوشکاری زیر آب چه تصوری دارید؟ این نوع جوش در حال حاضر یکی از دشوارترین و در عین حال، پردرآمدترین شغل‌های دنیاست که توسط غواص‌هایی که دوره‌های مربوط به آن را دیده‌اند انجام میشود. در این روش، با استفاده از ایجاد قوس الکتریکی در زیر آب، بخار آب یونیزه شده و عمل جوش انجام میشود.
از مشکلات و موانعی که در این نوع جوشکاری وجود دارد میتوان موارد زیر را نام برد:
- جریان پر فشار آب
- افت فشار یا شوک الکتریکی
- احتمال غرق شدن
- مشکلاتی در رابطه با ارتباط برق و آب
جمع بندی
همانطور که پیش از این بارها اشاره کردم، حرفه‌ی جوشکاری بسیار وسیع و گسترده است. اما اگر میخواهید در آن موفق شوید لازم است چند مورد از مهم‌ترین انواع آن را بشناسید. در این بلاگ ما شما را با شناخته‌شده‌ترین انواع جوشکاری غیر ذوبی و تعریف جوشکاری سربالا و زیر آب آشنا کردیم. پیشنهاد میکنم بلاگ «جوشکاری چیست و چه انواعی دارد» را هم مطالعه کنید تا در مورد انواع جوشکاری هیچ شک و شبهه‌ای برایتان باقی نماند.
فراموش نکنید که اگر برای انجام فعالیت‌های جوشکاری‌تان به هر نوع دستگاه اینورتر جوشکاری و یا ابزارآلات ایمنی نیازداشتید، میتوانید روی فروشگاه ابزار قشقایی، بزرگترین ابزار فروشی ایران حساب کنید.
سوالات متداول
- جوشکاری Hyperbaric نام دیگر کدامیک از انواع جوشکاری است؟
- جوشکاری زیر آب.
- جوشکاری زیر آب برای چه کارهایی استفاده میشود؟
- احداث خط لوله گاز، ساخت سکو و دکل‌های اکتشاف و حفاری نفت.
- گازهای محافظ که در جوشکاری استفاده میشوند نام ببرید؟
- آرگون، هیدروژن، هلیوم، اکسیژن، نیتروژن، دی اکسید کربن
