قبل از هرچیز بگویم که خار جمع‌کن و خاربازکن معمولا مناسب مصارف خانگی نیست و بیشتر مناسب افراد فنی، تکنسین‌ها و به‌کارگیری در کارگاه‌هاست. پس اگر قصد داشتید با آن‌ها جعبه ابزار خانگی‌تان را پُر کنید، همین حالا بیخیالش شوید.
اما در صورتی که برای انجام کارهای‌تان به یکی از این دو ابزار نیاز دارید و نمی‌دانید کدام برای شما مناسب‌تر است، این بلاگ مخصوص شماست. تا پایان این مقاله با من همراه باشید تا با آشنایی با نحوه‌ی کار این دو ابزار، به پاسخ سوال‌تان دست پیدا کنید.
منظور از خار چیست؟
تمام چیزهایی که در گذشته با عنوان خار می‌شناختید را فراموش کنید. زیرا خاری که در این بلاگ در مورد آن صحبت می‌کنیم با همه‌ی آن‌ها متفاوت است.
خارها انواع مختلفی دارند و در دستهی اتصال دهنده‌ها قرار می‌گیرند. اما محصولاتی که در این بلاگ محور صحبت ما هستند معمولا از نوع خار فلزی و فنری‌اند.
“خار”، یک حلقه‌ی کوچک فلزی-فنری ارتجاعی و محکم است که روی آن دو سوراخ ریز قرار گرفته و در ساخت بسیاری از لوازم خانگی و صنعتی مانند سنگ فرز، دریل، ماشین‌آلات و … استفاده می‌شود. وظیفه‌ی این محصول، محکم نگه‌داشتن شفت، میله، محور و سایر قطعات دستگاه‌هاست.
برخی از این خارها درون قطعات(مثلا درون حفره‌ها) و برخی دیگر، روی لایه‌ی بیرونی قطعات (مثلا روی شفت دستگاه) قرار گرفته‌اند. همین نکته، اساس تفاوت انبر خار بازکن و خار جمع‌کن است.
انبر خار بازکن (External Circlip Plier) چیست؟
خار باز کن ظاهری شبیه به انبر دم‌باریک دارد با این تفاوت که روی لبه‌های آن دو زائده‌ی باریک و سیخ‌مانند دیده می‌شود. این ابزارها سایزبندی مخصوص به خود را دارند. چرا که اندازه‌ی زائده‌ها باید دقیقا مطابق سوراخ‌های خار باشد تا به راحتی درون آن‌ها قرار بگیرد.
خار باز کن همان‌طور که از نامش مشخص است برای باز کردن موقتی خارها استفاده می‌شود. این خارها معمولا در قسمت بیرونی قطعات قرار می‌گیرند و به همین دلیل، خار فنری بیرونی نامیده می‌شوند.
کافیست سر انبر را در سوراخ‌ها قرار دهید و دستهی انبر را بفشارید تا حلقه‌ی خار گشاد شود. به محض برگرداندن دستهی انبر به حالت اصلی، خار نیز به دلیل خاصیت ارتجاعی‌اش به حالت اول برمی‌گردد.
خار جمع‌کن (Internal Circlip Plier ) چیست؟
عملکرد خار جمع‌کن دقیقا برخلاف خاربازکن است و برای بستن و فشرده‌سازی دهانه‌ی خار استفاده می‌شود. چنین خارهایی معمولا در قسمت داخلی قطعات به‌کار گرفته می‌شوند و به خار فنری داخلی یا خار جمع‌شونده معروفند.
دهانه‌ی خار جمع‌کن به گونه‌ای‌ست که دو لبه‌اش از هم فاصله دارند و با فشردن دستهی انبر، دو لبه به هم نزدیک شده و باعث جمع‌کردن یا بستن حلقه‌ی فنری می‌شوند.
انواع خار بازکن و خار جمع‌کن
این محصولات با توجه به شکل ظاهری و نوع کاربرد به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
· خاربازکن و خار جمع‌کن سر راست
طراحی این محصولات به صورت کاملا صاف و مستقیم است و زائده‌ها در امتداد لبه‌ی انبر قرار دارند.
· خاربازکن و خار جمع‌کن سر کج
نوک این ابزارها کج بوده و زاویه‌ای45 یا 90درجه دارد. به همین دلیل برای استفاده در نقاط تنگ و غیرقابل دسترس یک انتخاب عالی هستند.
· خاربازکن و خار جمع‌کن بلند
این محصولات دارای نوک و دسته‌های بلندی هستند و از آن‌ها برای دسترسی عمیق‌تر و انجام کار روی حلقه‌هایی که در عمق وسایل نصب شده‌اند بهره‌گیری می‌شود.
· انبر تنظیم‌شونده
امروزه مدل‌های جدیدی از این ابزارها روانه‌ی بازار شده‌اند که می‌توانند هم به صورت خاربازکن و هم خار جمع‌کن به‌کار گرفته شوند. این انبرها با نام انبر دوبل یا تنظیم‌شونده شناخته می‌شوند. برخی از آن‌ها دارای یک سر با دو فک جداگانه برای باز و بسته‌کردن حلقه‌ها هستند.
برخی دیگر نیز به یک کلید یا دکمه مجهز هستند که با فشردن آن می‌توان کاربرد انبر را تغییر داد.
· انبر تعویض شونده یا خار بازکن با فک تعویضی
دوست دارید مانند ست پیچ‌گوشتی، یک خار جمع‌کن یا خار بازکن بخرید اما بتوانید در موارد مختلف از آن استفاده کنید؟ در چنین مواردی، انبرهایی با فک تعویض‌شونده به کمک شما می‌آیند.
این محصولات دارای فک پیچی و قابل تعویض هستند. شما می‌توانید هر فکی که کارتان را راه می‌اندازد (مانند سر کج، سر راست و …) را روی دستهی خار بازکن یا خارجمعکن نصب کنید.
البته قدرت این انبرها نسبت به انبرهای تک‌کاره کمتر است. اما برای کسانی که قصد دارند هرازچندگاهی و در موارد ساده و نه چندان حرفه‌ای از آن استفاده کنند، مناسب است.
· خار بازکن یا خار جمع‌کن دنده‌ای یا قفل‌شونده
اگر احساس می‌کنید هنگام کار با خار جمع‌کن یا خار بازکن نمی‌‌توانید فشار دست خود را ثابت نگه دارید و دست‌تان به لرزش می‌افتد، بهتر است یک خار جمع‌کن یا خار بازکن دنده‌ای خریداری کنید.
این ابزار به گونه‌ای طراحی شده که دستهی آن روی یک ریل دندانه‌دار حرکت می‌کند و شما با فشردن دکمه‌ای که در داخل دسته قرارگرفته، می‌توانید میزان باز یا بسته‌شدن انبر را تغییر دهید. این ویژگی باعث می‌شود که دستهی انبر ناخواسته حرکت نکرده و شما با تسلط بیشتری کار خود را انجام دهید.
دوست خوبم، اگه تازه‌کار هستی بهتره که این نوع خاربازکن یا خارجمعکن رو خریداری کنی تا خیالت راحت‌تر باشه.
در خرید خار جمع‌کن و خار بازکن به چه نکاتی دقت کنیم؟
جنس محصولات و کیفیت بدنه
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در خرید این دو محصول باید به آن دقت کنید، کیفیت، استحکام و جنس این ابزارآلات است. زیرا شما قصد دارید تنها با استفاده از این محصول و فشار دست، یک حلقه‌ی ارتجاعی فلزی و قدرتمند را باز و بسته کنید.
بدنه‌ی بهترین خار جمع‌کن و خار بازکن‌ها معمولا از آلیاژ فولاد سخت‌کاری‌شده و از ترکیبات کروم و وانادیوم، فولاد و کربن یا کروم و مولیبدن ساخته شده و با روکش اکسید سیاه یا براق کرومی پوشانده می‌شود.
نوک انبرها بهتر است با وجود جنس فولادی از روکش تفلون یا پولیش‌شده بهره‌مند باشد تا دوام آن بالاتر رود. دسته‌های انبر هم باید دارای روکش لاستیکی، رابری یا پلاستیکی ضدلغزش و ضدتعریق باشند و به صورت ارگونومیک ساخته شوند. به گونه‌ای که با در دست گرفتن آن، احساس راحتی کنید.
سایز خار جمع‌کن و خار بازکن
شگفت‌زده می‌شوید اگر بدانید که قطر خارها می‌تواند از نیم میلی‌متر تا یک‌متر متفاوت باشد. پس لازم است که هنگام خرید انبرهای خاربازکن یا خار جمع‌کن به سایز آن‌ها دقت کنید.
امروزه این ابزارها در سایزهای مختلف تولیدشده و به فروش می‌رسند. به این معنا که هرکدام به میزان مشخصی باز یا بسته می‌شوند و برای خارها با سایزهای مختلف مناسب‌اند.
توجه به نحوه‌ی استفاده
یکی دیگر از نکات بسیار حائز اهمیت در انتخاب این محصولات، توجه به نحوه‌ی استفاده‌ی هر کدام و در واقع هدف شما از خرید این ابزارهاست. آیا شما قصد دارید یک خار را باز کنید یا آن را به صورت موقتی ببندید؟ شاید هم به هر دوی آن‌ها نیاز داشته باشید.
پس از پاسخ به این سوال‌ها به راحتی می‌توانید تصمیم بگیرید که آیا شما به یک خاربازکن نیازدارید یا خار جمع‌کن؟
نکات استفاده از خار جمع‌کن وخار بازکن
- پیش از قرارگیری کامل نوک‌های انبر در سوراخ‌های حلقه‌ی فنری، به دستهی انبر فشار نیاورید. زیرا ممکن است خار به صورت ناقص باز یا بسته شود و در داخل دستگاه بیوفتد.
- لرزش دست خود را کنترل کنید و فشار را به صورت یکنواخت و پیوسته به دسته‌ها وارد کنید.
- دقت کنید که نیازی نیست بیش از اندازه خار را باز یا بسته کنید. به همین اندازه که حلقه از دستگاه جدا شود کافیست.
- هنگام نصب خار روی قطعه، ابتدا خار را با انبر بگیرید، به گونه‌ای که نوک فک‌ها چند میلی‌متر در سوراخ‌های خار نفوذ کند. سپس با احتیاط آن را در دستگاه قرار دهید. در این مرحله باید کاملا روی میزان فشاری که به دسته‌ها وارد می‌کنید مسلط باشید.
سخن پایانی
حالا دیگر شما با خاربازکن، خارجمعکن و تفاوت این دو محصول آشنا هستید و به راحتی می‌توانید تصمیم بگیرید که کدامیک از این دو محصول برای شما مناسب‌تر است. علاوه بر آن پرطرفدارترین انواع این ابزارآلات را می‌شناسید و می‌دانید که در حین کار با آن‌ها باید چه نکاتی را رعایت کنید.
تنها نکته‌ای که فرصت نشد در طی مقاله به آن اشاره کنم، این بود که برای خرید یک خار جمع‌کن و خار بازکن باکیفیت و قیمت مناسب به کجا مراجعه کنیم؟پاسخ این سوال بدون شک فروشگاه ابزار قشقایی است. کافیست با کارشناسان این فروشگاه ارتباط برقرار کنید تا شما را بیشتر راهنمایی کنند.
دوست بامعرفتم، اگر نظرتو در مورد این بلاگ بهم بگی خیلی خوشحالم میکنی. چون باعث میشه سلیقه‌ت دستم بیاد و برای مقالات بعدی جوری بنویسم که تو بیشتر دوسشون داشته‌باشی.
